82. rocznica pierwszej akcji deportacyjnej Polaków na Sybir
Fot. M. Lewiński
10 lutego 1940 roku rozpoczęła się pierwsza masowa wywózka Polaków na Sybir, przeprowadzona przez NKWD. Wśród deportowanych były głównie rodziny wojskowych, urzędników, pracowników służby leśnej i kolei ze wschodnich obszarów przedwojennej Polski.
Te dramatyczne wydarzenia i ich cel przypomniał naczelnik olsztyńskiej delegatury IPN Karol Sacewicz.
Te działania były zaplanowane przez Sowietów już od grudnia 1939 roku, kiedy z taką propozycją zgłosił się szef NKWD – Beria. Zaakceptowało to Politbiuro i komisarz ludowy wskazał dokładny termin, kategorie osób, które miały być objęte deportacją i chodziło o to, żeby uderzyć w żywioł Polski, zlikwidować w wymiarze narodowościowym te struktury, które zrodziłyby działania konspiracyjne, a w konsekwencji nawet insurekcję antysowiecką.
Pod nadzorem NKWD i Armii Czerwonej z domów wypędzano całe rodziny, ładowano do wagonów towarowych i wysyłano w najodleglejsze zakątki Związku Radzieckiego. Masowe deportacje polskiej ludności zamieszkującej wschodnie województwa II Rzeczypospolitej były jednym z elementów stalinowskiej akcji depolonizacyjnej.
Władze ZSRR przeprowadziły cztery akcje deportacyjne. W pierwszej, która rozpoczęła się 10 lutego 1940 roku, wywieziono w głąb Rosji około 140 tysięcy Polaków. Szacuje się, że około półtora miliona osób trafiło w głąb terytorium Związku Radzieckiego. Co trzeci deportowany nie przeżył wywózki.
Autor: J. Golon / IPN
Redakcja: K. Ośko
