Majówka na Warmii i Mazurach. 10 atrakcji, które musisz zobaczyć

Majówka na Warmii i Mazurach to doskonała okazja, by odkryć niezwykłe miejsca pełne historii, natury i tradycji. Region ten, z malowniczymi jeziorami, urokliwymi wioskami oraz fascynującymi zabytkami, zaprasza do aktywnego wypoczynku i zwiedzania.

Warmia i Mazury to miejsce, w którym pasjonaci historii, żeglarstwa czy tradycji ludowych z pewnością znajdą coś dla siebie. Dziennikarz Radia Olsztyn Robert Lesiński wybrał dla Państwa 10 najciekawszych atrakcji regionu, które warto zobaczyć podczas majówkowej wyprawy!

ODCINEK 1 – Wzgórza Dylewskie – kraina ciszy, zieleni i widoków

Wzgórza Dylewskie to jedno z najpiękniejszych i najbardziej urokliwych miejsc na Warmii i Mazurach. Są one częścią Wzniesień Pojezierza Iławskiego. Region ten zachwyca różnorodnością krajobrazów – od lasów, przez łąki, aż po jeziora. Najwyższym punktem Wzgórz Dylewskich jest Dylewska Góra (312 m n.p.m.), która oferuje zapierający dech w piersiach widok na okoliczne tereny, w tym pobliskie jezioro Francuski i malownicze wioski. To idealne miejsce do pieszych wędrówek, jazdy na rowerze oraz odpoczynku na łonie natury. Bez problemu natraficie tu na „Trójkąt Sasinów”, czyli: „Płaczący Kamień” we wsi Zajączki, dawna stolica Sasinów „Sassenpile” oraz tzw. „kamień ofiarny” w okolicy Wysokiej Wsi.

ODCINEK 2  – Kanały Giżyckie – wodne serce Mazur

Giżycko to jedno z najbardziej niezwykłych miast Warmii i Mazur, gdzie woda odgrywa kluczową rolę. Trzy kanały – Łuczański, Piękna Góra i Niegociński – łączą jeziora Niegocin, Kisajno i Tajty, tworząc malowniczą sieć dróg wodnych. Dzięki nim część miasta, wraz ze słynną Twierdzą Boyen, przypomina wyspę. Kanały, mające pierwotnie naturalny charakter, dziś stanowią nie tylko szlak dla łodzi i kajaków, ale też wyjątkową atrakcję turystyczną. Spacer wzdłuż ich brzegów czy rejs to doskonały sposób na poznanie historii miasta i jego najbliższych okolic. O historii kanałów, ich pierwotnie naturalnym charakterze, atrakcjach w pobliżu opowiadają: Jan Sekta – historyk, kierownik Giżyckiego Archiwum Cyfrowego i Dariusz Klimaszewski – dyrektor portu Ekomarina.

ODCINEK 3 – Pozycja Olsztynecka – ślad historii ukryty wśród mazurskich lasów

Pozycja Olsztynecka to imponujący system umocnień budowany w latach 1937–1939, który łukiem oplata okolice od Starych Jabłonek, przez Żelazno-Bolejny, aż po Pasym. Składa się z ponad 130 bunkrów (w tym 11 biernych i 18 bojowych) oraz około 200 tzw. kochbunkrów w powiecie nidzickim. Całość uzupełniają rowy przeciwczołgowe, specjalne kanały łączące cieki i jeziora, a także metalowe zapory w okolicach Bolejn. Dziś te pozostałości niemieckiej linii obronnej przyciągają miłośników historii i militariów, w tym takich pasjonatów jak Władysław Nowosielski – były nauczyciel i regionalista, który z zaangażowaniem opowiada o dziejach umocnień.

ODCINEK 4 – Zamek w Kętrzynie – przeszłość odkrywana na nowo

Zamek w Kętrzynie, dawna warownia zakonu krzyżackiego, to jeden z najcenniejszych zabytków Warmii i Mazur. Obecnie trwają tam, prowadzone na dziedzińcu obiektu, największe od lat badania archeologiczne. Prace tam prowadzone są częścią większego projektu, którego celem jest odtworzenie drewnianych krużganków, zniszczonych w 1945 roku. W rozmowach z archeologiem Mariuszem Wyczółkowskim i Szymonem Janem Pardą, pracownikiem Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego, poznajemy nie tylko historię zamku, ale też tajemnice najciekawszych eksponatów sztuki dawnej, zgromadzonych w jego murach.

ODCINEK 5 – Flis Kanałem Elbląskim – powrót do tradycji

Kanał Elbląski od początku swojego istnienia służył spławianiu towarów, a szczególnie drewna – w tym cenionej sosny taborskiej. Choć tradycyjny flis zanikł około 60 lat temu, w 2022 roku grupa pasjonatów, w tym Wojciech Ławrynowicz, postanowiła odtworzyć dawny spław. Rekonstrukcja historycznych flisów przypomniała o dawnym znaczeniu kanału i stała się inspiracją do filmowych opowieści, które zaprezentował Juliusz Marek w cyklu „Elbląg na dużym ekranie”.

ODCINEK 6  – Żeglarskie początki na Mazurach

Mazury, dziś uznawane za żeglarski raj, swoje tradycje rekreacyjne zaczęły budować jeszcze przed II wojną światową. Po wojnie krajobraz mazurskich jezior zmienił się diametralnie – wiele jachtów zostało zatopionych, zniszczonych lub zagrabionych przez Armię Czerwoną. Jednak z czasem pasjonaci żeglarstwa zaczęli przywracać życie wodnym szlakom – odnawiano stare jednostki, naprawiano sprzęt własnymi siłami. Jednym z najbardziej niezwykłych rozdziałów historii mazurskiego żeglarstwa są dzieje jachtu Rekin. Według niepotwierdzonych przekazów miał na nim pływać Hermann Göring. Jednostka została zatopiona w czasie wojny, później wydobyta i odrestaurowana. „Rekin”, przemianowany na „Christine”, odegrał ważną rolę w polskiej kinematografii – wystąpił w kultowym filmie „Nóż w wodzie” Romana Polańskiego. O dawnych i powojennych czasach mazurskiego żeglarstwa opowiadają Bohdan Makowski, historyk z Giżycka, oraz Andrzej Szocik, instruktor żeglarstwa.

ODCINEK 7 –  Wojnowo – mazurska wieś z duszą staroobrzędowców

Wojnowo to niewielka wieś o wyjątkowej historii. Założona 2 grudnia 1831 roku przez staroobrzędowców, którzy uciekli przed prześladowaniami z Rosji do Prus Wschodnich, do dziś zachowuje ślady swojej unikalnej przeszłości. O historii osady, jej najstarszych budynkach – w tym dawnej szkole, drewnianych domach mieszkalnych, pięknej cerkwi oraz starym klasztorze – opowiadają mieszkanki Wojnowa: Wanda Siwonia i Zofia Zubczewska, a także Tomasz Ludwikowski, kustosz i właściciel muzeum mieszczącego się w dawnym klasztorze. Wieś, choć głęboko zakorzeniona w tradycji, zmienia się. Powstała tu plaża i wieża widokowa, które przyciągają coraz więcej turystów, dając Wojnowu nowe życie, które nie traci jednak historycznego charakteru.

ODCINEK 8 – Zakład Karny w Kamińsku – historia i codzienność za murami

Zakład Karny w Kamińsku funkcjonuje dziś w budynkach dawnych koszar, które powstały na początku lat 30. XX wieku jako część niemieckiego poligonu Stablack. Przekształcone po wojnie w jednostkę penitencjarną, od lat łączą funkcje resocjalizacyjne z troską o dziedzictwo miejsca. O codziennym życiu w zakładzie, jego historii oraz działalności kulturalnej – w tym o zespole Alien Band, działającym w ZK Kamińsk od 2012 roku – opowiadają funkcjonariusze Marcin Strzyżewski, Piotr Nakiełkowski i Piotr Bator oraz historyk Jerzy Necio.

ODCINEK 9 – Zamek w Reszlu – między historią a sztuką

Zamek w Reszlu, obok zamku w Lidzbarku Warmińskim jeden z dwóch biskupich zamków na Warmii, to miejsce o niezwykle bogatej przeszłości i wyjątkowej współczesności. Jego historia, to nie tylko średniowieczne mury, ale i legendy, jak ta o Barbarze Zdunk, uznawanej za ostatnią „czarownicę” w Europie, ale także współczesne działania artystyczne. O tajemniczych zakamarkach, piwnicach oraz architektonicznych ciekawostkach opowiadają Elżbieta Marko, przewodniczka po zamku, oraz Bartłomiej Marschall, prezes spółki Zamek Reszel i syn znanego rzeźbiarza Bolesława Marschalla, który przez lata prowadził tu galerię sztuki.

ODCINEK 10 – Bazylika w Braniewie – historia z ruin podniesiona

Bazylika Mniejsza Św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie to jeden z najcenniejszych zabytków regionu. Budowa świątyni rozpoczęła się w 1346 roku i trwała etapami, aż do ukończenia imponującej, 63-metrowej wieży w 1442 roku. Świątynia, wsparta na dziesięciu filarach, mierzy 61 metrów długości. W styczniu 1945 roku niemal całkowicie zniszczona przez Niemców, w 1968 roku część pozostałej konstrukcji została wysadzona, by zapobiec zawaleniu. Przez dekady ruiny dominowały nad centrum miasta. Dopiero w 1979 roku rozpoczęto odbudowę – dzięki zaangażowaniu mieszkańców, pracy górali i wysiłkom wielu osób udało się przywrócić bazylice dawną świetność. O trudnej historii świątyni, podziemnych kryptach i tajemnicach miejsca opowiadają Andrzej Chmielnicki, nadzorujący odbudowę, oraz ks. Leszek Galica, proboszcz parafii.

Autor: Ł. Sadlak