Mieszkańcy Warmii i Mazur wspominają 81. rocznicę napaści Sowietów na Polskę. „To był nóż w plecy”

17 września wspominamy 81. rocznicę napaści Sowietów na Polskę. To był nóż w plecy – tak określana jest inwazja sowiecka na Polskę, która od 1 września walczyła na trzech frontach z Rzeszą Niemiecką.

Olsztyn

Dr hab. Karol Sacewicz z delegatury IPN w Olsztynie podkreśla, że dla Polaków był to szok, ale Rosjanie przygotowywali się do napaści od momentu podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow 23 sierpnia 1939. Kilka miesięcy po sowieckiej agresji, w lutym 1940 roku rozpoczął się wywóz Polaków na Sybir. W pierwszej fali wywieziono w nieludzkich warunkach około 140 tysięcy osób.

Posłuchaj relacji Aleksandry Skrago

W Olsztynie uczczono 81. rocznicą sowieckiej agresji na Polskę. Uroczystość zorganizowano na olsztyńskim skwerze imienia generała Fieldorfa „Nila” przy pomniku Armii Krajowej. Jak co roku obchody zorganizowali: Ruch Społeczny im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i Parafialny Oddział Akcji Katolickiej pod patronatem wojewody Artura Chojeckiego.

Przy pomniku Armii Krajowej zebrało się kilkadziesiąt osób, które wcześniej uczestniczyły we mszy świętej w pobliskim kościele. „To był nóż w plecy” – powiedział Radiu Olsztyn Radosław Nojman, kanclerz Ruchu Społecznego im. prezydenta Lecha Kaczyńskiego w województwie.

Jerzy Szmit, prezes PiS w okręgu olsztyńskim podkreślał z kolei, że 17 września Sowieci rozpoczęli też mordowanie polskiej elity.

Uroczystości to hołd dla poległych i poszkodowanych. Po agresji Związku Radzieckiego do niewoli trafiło około 250 tysięcy polskich żołnierzy. Sowieci mordowali jeńców, a ludność cywilną deportowali w głąb ZSRR. Według różnych szacunków, wywieziono od 550 tysięcy do półtora miliona Polaków, w tym całe rodziny.

Sowiecka napaść na Polskę była realizacją układu Ribbentrop-Mołotow podpisanego w Moskwie 23 sierpnia 1939 roku. Oficjalnym pretekstem agresji były niezgodne z prawdą informacje o rozpadzie państwa polskiego i ucieczce rządu, a także konieczności ochrony mienia i życia zamieszkujących wschodnią Polskę Ukraińców i Białorusinów oraz uwalnianiu ludu polskiego od wojny.

Elbląg

Również w Elblągu, jak co roku pod Krzyżem Katyńskim na cmentarzu Agrykola, w 81. rocznicę tragicznych wydarzeń, mieszkańcy wspominali pamięć ofiar napaści Sowietów na Polskę. Uroczystości odbyły się w asyście kompanii Wojska Polskiego, z salwą honorową i Apelem Pamięci.

Najbardziej wzruszonymi uczestnikami obchodów była coraz skromniejsza grupa elbląskich Sybiraków, którzy po 17 września zostali zesłani w głąb sowieckiej Rosji. Tak jak Czesław Żukowski, prezes Związku Sybiraków w Elblągu, który podkreśla, że choć tyle lat minęło to wspomnienia są wciąż bardzo bolesne.

Obecnie w Elblągu jest około 150 osób, które przeżyły zsyłkę. Wiele z nich, ze względu na wiek i stan zdrowia nie uczestniczy już w obchodach. Hołd bohaterom i ofiarom złożyli przedstawiciele władz miasta, służb mundurowych, organizacji i instytucji, a także licznie przybyła młodzież elbląskich szkół. Organizatorami obchodów były: Związek Sybiraków i samorząd Elbląga.

Wydminy

81. rocznicę sowieckiej napaści na Polskę oraz przypadająca w tym roku 80. rocznicę mordu w Katyniu wspominają także mieszkańcy Wydmin. Z tej okazji odsłonięto okolicznościową tablicę poświęconą ofiarom Zbrodni Katyńskiej.

Wydminianie od kilku lat czczą pamięć ofiar Katynia, uczestnicząc w mszy w ich intencji oraz sadząc Dęby Pamięci. Tak też było i tym razem. W kościele Chrystusa Zbawiciela modlono się w intencji m.in. kpt. Eugeniusza Grapowa, który ma swój dąb przy Zespole Szkół Ogólnokształcących. W krypcie kościoła odsłonięto tablicę poświęconą zamordowanym w Katyniu, Twerze, Charkowie i Bykowni oraz ofiarom katastrofy smoleńskiej.

Tablicę ufundował Bogdan Skiba ze Stowarzyszenia Przyjaciół Sucholasek „Teraz Sucholaski”.

Posłuchaj relacji Małgorzaty Zbrożek

 

 

Autor: A. Skrago/M. Zbrożek/M. Stankiewicz/M.Lewiński
Redakcja: A. Dybcio/B.Świerkowska-Chromy