Mija 80 lat od jednej z najtragiczniejszych dat w dziejach Olsztyna
Narodowe Archiwum Cyfrowe. Olsztyn 1945
80 lat temu, 22 stycznia 1945 roku, zakończyła się historia niemieckiego Allenstein. Zanim jednak stał się on polskim Olsztynem, przez miasto, wraz z Armią Czerwoną, przeszły śmierć, pożoga, rabunki i gwałty. Słuchaj dzisiejszych audycji, które opowiadają o tragicznych wydarzeniach Olsztyna.
22 stycznia 1945 roku wojska 3 Korpusu Kawalerii Gwardii pod dowództwem gen. Nikołaja Oslikowskiego niemal z marszu i przy znikomych stratach zajęły dzisiejszą stolicę Warmii i Mazur. Potwierdzają to oficjalne (zapewne zaniżone) sowieckie raporty, w których informowano o stracie zaledwie 31 żołnierzy zabitych i około 60 rannych. Straty niemieckie miały być wielokrotnie większe. Meldowano o zabitych i rannych w liczbie około 400 osób oraz 300 wziętych do niewoli. Skąd więc tak ogromna dysproporcja na korzyść atakujących, skoro Olsztyn, w myśl raportów, miał być silnie umocniony, a Niemcy, jako strona broniąca się, mieli strategiczną przewagę?
Bez wątpienia w tę liczbę wkalkulowano rannych, których sowieckie kule, bagnety, pałasze czy miotacze płomieni dosięgły w licznych lazaretach, a także wszelkich niewojskowych mundurowych, jakich w III Rzeszy nie brakowało: partyjnych urzędników, kolejarzy czy urzędników pocztowych.
Dziś wiemy także, że do bilansu wyeliminowanych wrogów Sowieci często wliczali zamordowanych cywilów. Takich ofiar w samym Olsztynie były setki. Najwięcej, na terenie szpitala psychiatrycznego w Kortowie, gdzie, oprócz ostatnich pacjentów i rannych żołnierzy, schronienia szukali uciekinierzy ze wschodnich powiatów Prus. Kolejnym takim miejscem był szpital Mariacki i pobliski dom starców. Miejscem sowieckich zbiorowych zbrodni na cywilach był też olsztyński dworzec kolejowy. Poza tym ciała zamordowanych cywilów jeszcze długo zalegały na ulicach, w piwnicach czy mieszkaniach.
Historię wkroczenia Armii Czerwonej do Olsztyna dziś po godzinie 14.40 przybliży Mirosław Sochacki. Audycja wzbogacona będzie komentarzami historyków – prof. Karola Sacewicza z IPN oraz prof. Stanisława Achremczyka.
Natomiast w Programie porannym o 7.15 Aleksandra Skrago przybliży dramatyczne wydarzenia w podolsztyńskiej miejscowości Kortau, czyli obecnego miasta studenckiego Kortowo, gdzie 22 stycznia 1945 roku oddziały sowieckie dokonały masowego mordu bezbronnych pacjentów kortowskiego szpitala psychiatrycznego.
Autor: M. Sochacki/Ł. Sadlak
