Na Warmii i Mazurach rok 2017 będzie Rokiem Reformacji

Oprócz Warmii i Mazur Rok Reformacji obchodzony będzie także w województwie śląskim. Natomiast Kościół warmiński w 2017 roku będzie celebrował 140. rocznicę objawień Matki Bożej w Gietrzwałdzie i 50. rocznicę koronacji obrazu. Centralne uroczystości zaplanowano na wrzesień.

O obchodach rocznicy objawień w Gietrzwładzie informowaliśmy 26 grudnia – ZOBACZ

Jak przekonuje ewangelicki biskup Diecezji Mazurskiej Rudolf Bażanowski, gdy znamy swoją przeszłość i dziedzictwo, to łatwiej jest nam zrozumieć teraźniejszość i szanować drugiego człowieka.

Reformacja rozpoczęła się od wystąpienia zakonnika Marcina Lutra. Według tradycji, 31 października 1517 roku, przybił on na drzwiach kościoła w Wittenberdze 95 tez o odpustach. Obchody 500. rocznicy ogłoszenia tez Lutra w Diecezji Mazurskiej włączone są w uroczystości ogólnokościelne. 3 czerwca w Suwałkach odbędzie się święto pieśni ewangelickiej wraz z dziękczynnym nabożeństwem, w którym uczestniczyć będą chóry Diecezji Mazurskiej.

15 października w Olsztynie odbędzie się nabożeństwo z okazji 140-lecia poświęcenia kościoła ewangelickiego w tym mieście połączone z obchodami Jubileuszu Reformacji, czyli odnowy życia duchowego. Poza tym uroczystości Roku Reformacji będą odbywać się w parafiach Diecezji Mazurskiej, np. w czerwcu w Ostródzie wystąpi Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”. W ramach współpracy z instytucjami kultury i nauki odbędą się wystawy i konferencje.

Przed wojną w południowych Prusach Wschodnich mieszkało około 300 tysięcy Mazurów wyznania ewangelickiego posługujących się językiem polskim – mazurskim. Ewangelicy stanowili 80 procent ogółu ludności. Na Warmii przeważała ludność wyznania rzymsko-katolickiego. Trudna historia sprawiła, że do lat 90. XX wieku liczba Mazurów zmalała do około 5 tysięcy – podał biskup Rudolf Bażanowski. Jak mówił zwierzchnika Diecezji Mazurskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, los autochtonów, w tym ewangelickich Mazurów, w czasie wojny i po 1945 roku był bardzo smutny.

Już w XIX wieku ruch nacjonalistyczny był wymierzony przeciw Mazurom. Pozostający na swojej ziemi, noszący w sercu tradycje mazurskie i posługujący się językiem mazurskim (polskim) autochtoni byli traktowani jak +obcy+. Także wielu duchownych ewangelickich było prześladowanych i więzionych, gdyż stawiali opór nazizmowi. Sama wojna spowodowała spustoszenie wśród ludności. Z miliona 200 tysięcy ludności wyznania ewangelickiego pozostało w 1945 roku tylko 250 tysięcy. Gdy na tereny Prus Wschodnich wkroczyła Armia Czerwona nikogo nie oszczędziła, a przecież w tym czasie mieszkali tu głównie starcy, kobiety i dzieci (…) Nowa władza polska po 1945 roku postępowała z Mazurami podobnie, traktując ich jak obcych, wręcz jak hitlerowców. Film pt. Róża oddaje atmosferę tamtych czasów (…)

Po tzw. wyzwoleniu przyszła akcja weryfikacyjna i paszportyzacja. Na tych terenach mogli pozostać tylko ci, którzy deklarowali, że są Polakami. Większość Mazurów w tamtym czasie wyjechała, byli zmuszani do opuszczenia swoich domów, wręczano im paszporty i kazano się wynosić. W 1950 roku pozostało już tylko 50 tysięcy Mazurów. Wyjazdy w kolejnych latach spowodowały, że liczba rdzennej ludności wciąż malała, w 1970 roku Mazurów było już tylko 20 tysięcy, a w latach 90. XX wieku ich liczbę oceniało się na zaledwie 5 tysięcy.

Biskup Rudolf Bażanowski dodał, że do 1971 roku kościoły ewangelickie były w gestii Skarbu Państwa i ewangelicy mogli z nich korzystać tylko dzięki dobrej woli władzy i tylko w nielicznych przypadkach.

Z 400 kościołów, w których ewangelicy przed wojną zbierali się na nabożeństwach, w 1950 r. mogliśmy korzystać z około 70. Dopiero w 1971 roku władze PRL przyznały ewangelikom prawo własności do około 40 kościołów i kaplic. Pozostałe byłe kościoły ewangelickie zostały przekazane Kościołowi Katolickiemu lub innemu wyznaniu. Zdarzały się też sytuacje, gdy obiekty traciły swoje pierwotne przeznaczenie. W Reszlu kościół ewangelicki został przekształcony na muzeum, w Dobrym Mieście w kościele ewangelickim jest biblioteka. Inne obiekty sakralne zostały bezpowrotnie zniszczone przez działania wojenne i nie zostały odbudowane.

Ewangelicka Diecezja Mazurska obejmująca obszar północno-wschodniej Polski czyli Warmię, Mazury, Suwalszczyznę i Podlasie, w 15 parafiach ma zarejestrowanych ponad 3,5 tysiąca wiernych.

 

(bsc/pap)