Skarby kina przedwojennego na festiwalu w Gdyni

Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, jako największa impreza poświęcona rodzimej kinematografii, pielęgnuje pamięć o jej o początkach. Podczas 44. FPFF, jak co roku, zaprosimy widzów do Starego Kina, na polskie filmy z lat 20. i 30. ubiegłego stulecia. Partnerem „Skarbów Kina Przedwojennego” jest Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny. 

Program tej pozakonkursowej sekcji otwiera pełnometrażowa „Halka” w reżyserii Konstantego Meglickiego. Film, inspirowany operą Stanisława Moniuszki, pochodzi z 1929 roku, z końca epoki kina niemego. W kinach był wyświetlany z ilustracją śpiewno-muzyczną nagraną na płytach gramofonowych.

W 1932 roku film przemontowano i udźwiękowiono. Arie Jontka zaśpiewał Władysław „Ladis” Kiepura, młodszy brat Jana, Halki zaś – Zuzanna Karin, dobrze zapowiadająca się śpiewaczka. Z pierwotnej niemej wersji filmu do naszych czasów dotrwały tylko końcowe cztery minuty. W zbiorach Filmoteki Narodowej­ – Instytutu Audiowizualnego znalazły się także obszerne fragmenty materiałów roboczych do wersji z 1932 roku.

W 2016 roku FINA – dzięki unijnemu projektowi Nitrofilm – podjęła próbę montażu zachowanych fragmentów w sposób zgodny z duchem epoki. Ocalone fragmenty ścieżki dźwiękowej wykorzystano we współczesnej ilustracji muzycznej, opracowanej przez Jerzego Rogiewicza, kompozytora, perkusistę i pianistę. Podczas projekcji „Halki” na 44. FPFF kompozytor wykona ją na żywo, z towarzyszeniem muzyków.

Wśród tegorocznych „Skarbów Kina Przedwojennego” są też „Ludzie Wisły” w reżyserii Aleksandra Forda i Jerzego Zarzyckiego, film z 1938 roku. To ekranizacja powieści Heleny Boguszewskiej i Jerzego Kornackiego pt. „Wisła”, opowiadająca historię osadzoną w realiach codziennego życia pracowników i właścicieli barek żeglugi śródlądowej. Unikatowe zdjęcia lotnicze można zobaczyć natomiast w innym filmie obyczajowym z wątkiem romansowym, pt. „Dziewczyna szuka miłości” w reżyserii Romualda Gantkowskiego, z 1937 roku.

„Dziś mamy bal”, film Jerzego Zarzyckiego i Tadeusza Kowalskiego z 1932 roku, to krótkometrażowa impresja, zaliczana do nurtu przedwojennych filmów awangardowych. Tematem filmu jest doroczny Bal Młodej Architektury. Program „Skarbów Kina Przedwojennego” na 44. FPFF uzupełniają kilkuminutowe zwiastuny filmów: „Dziewczyna szuka miłości”, „Będzie lepiej” i „Jadzia”.

Filmy będą prezentowane w Gdyńskim Centrum Filmowym oraz na Scenie Kameralnej Teatru Muzycznego w Gdyni, gdzie odbędzie się pokaz „Halki” z muzyką na żywo. Szczegółowy harmonogram ogłosimy 5 września. Wtedy też rozpocznie się sprzedaż pojedynczych biletów na seanse.

44. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych odbędzie się w dniach 16-21 września 2019 roku.