„Jezioro Mścin” – nowy rezerwat na przyrodniczej mapie Warmii i Mazur

Regionalny dyrektor ochrony środowiska w Olsztynie ustanowił 112. rezerwat przyrody na Warmii i Mazurach – „Jezioro Mścin”. Obszar o powierzchni prawie 50 ha położony jest w gminie Kurzętnik na terenie Nadleśnictwa Brodnica.

Celem ochrony w tym rezerwacie jest zachowanie zgrupowania rzadkich i chronionych lęgowych oraz migrujących gatunków ptaków wodno-błotnych oraz ich siedliska – rozległego płytkiego rozlewiska po dawniej istniejącym jeziorze Mścin

– poinformowała rzeczniczka RDOŚ w Olsztynie Justyna Januszewicz.

Jak przekazała, z danych historycznych wynika, że pierwotnie w obrębie tego obszaru istniało jezioro o nazwie Mścin, które zostało osuszone prawdopodobnie na początku XX wieku. W wyniku tego powstał kompleks wilgotnych łąk i pastwisk, pocięty gęstą siecią rowów melioracyjnych.

W 2010 roku Nadleśnictwo Brodnica przystąpiło do programu budowy obiektów małej retencji wodnej, w ramach której po wybudowaniu zastawki wraz z przelewem odbierającym nadmiar wody z pobliskiego cieku – Czerwonki, powstał obszar zalewowy o powierzchni około 50 ha. Wraz ze wzrostem poziomu wody, zasięg lustra wody się zwiększał, a tym samym zaczęła się zmieniać struktura przestrzenna roślinności szuwarowej i następował wzrost liczebności ptaków wodno-błotnych.

W latach 2010-2023 prowadzono na tym obszarze obserwacje ptaków w okresie lęgowym, jak również podczas migracji wiosennej i jesiennej. Łącznie na tym terenie stwierdzono 149 gatunków ptaków, w tym 38 gatunków znajdujących się na czerwonej liście ptaków Polski.

Powstały kompleks otwartych rozlewisk stanowi obecnie, według RDOŚ, bardzo atrakcyjne siedlisko dla ptaków wodno-błotnych zarówno lęgowych, jak i przelotnych. Liczną grupę w okresie migracji stanowią ptaki siewkowe, m.in. czajka, kszyk, batalion. Dotychczas stwierdzono na tym terenie 13 gatunków kaczek, w tym podgorzałkę, skrajnie nielicznie lęgową w naszym kraju oraz głowienkę, uznaną obecnie za narażoną na wyginięcie w skali globalnej.

Wczesną wiosną, nieregularnie, pojawiają się również łabędzie krzykliwe. Corocznie obserwowane są liczne czaple białe oraz siwe. Wysokie koncentracje – tj. około kilkaset osobników danego gatunku – w okresie migracji wiosennej oraz jesiennej osiągają na tym terenie m.in. rybitwa białoskrzydła, łyska, mewa śmieszka, gęgawa, łabędź niemy. Według przyrodników te dane świadczą o tym, że na trasie wędrówek ptaków wodno-błotnych zbiornik stanowi istotny punkt przystankowy.

W ocenie RDOŚ na uwagę zasługuje również awifauna lęgowa tego terenu. W obrębie rozlewiska stwierdzono występowanie m.in. derkacza, zielonki, łyski. Gniazduje tu także m.in. perkoz dwuczuby, perkozek, łabędź niemy, gęgawa, żuraw, błotniak stawowy. Charakterystyczna dla zbiornika struktura przestrzenna roślinności wodnej i bagiennej stwarza dogodne warunki gniazdowe dla rybitwy czarnej oraz białoskrzydłej. W 2013 r. w obrębie zbiornika stwierdzono kolonię lęgową rybitwy czarnej liczącą 40-45 par. Zbiornik wraz z przylegającymi łąkami regularnie wykorzystywany jest jako żerowisko przez gniazdujące w okolicznych lasach bieliki, kanie czarne i kanie rude.

Różnorodność gatunkowa oraz liczebność ptaków na tym obszarze jest bardzo wysoka, biorąc pod uwagę jego niewielką powierzchnię. Rezerwat przyrody „Jezioro Mścin” stanowi ważne w skali regionalnej siedlisko rzadkich i chronionych gatunków ptaków

– poinformowała Januszewicz.

Wokół rezerwatu przyrody wyznaczono otulinę o powierzchni 26,46 ha, chroniącą rozlewiska, które stanowią miejsce odpoczynku oraz żerowania dla niektórych gatunków ptaków.

Zarządzenie dyrektora RDOŚ w Olsztynie o ustanowieniu nowego rezerwatu opublikowano już w dzienniku urzędowym województwa, wejdzie ono w życie 5 kwietnia 2024 r.

Posłuchaj wypowiedzi

Autor: M. Boguszewski
Redakcja: Ł. Sadlak