Najcenniejsze księgozbiory Instytutu Północnego dostępne w wersji cyfrowej

Druki pochodzące z oficyny wydawniczej w Braniewie, pierwsze druki dotyczące dziejów reformacji i kontrreformacji oraz pierwsze tytuły prasowe z terenów Prus Wschodnich – m.in. te najcenniejsze księgozbiory Instytutu Północnego im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie zasiliły cyfrowe zasoby Krajowego Repozytorium Obiektów Nauki i Kultury.

Stało się to na mocy podpisanego porozumienia między Instytutem Północnym a Ministerstwem Cyfryzacji. Olsztyńska placówka naukowa dołączyła tym samym do 24 elitarnych instytucji, które tworzą Krajowe Repozytorium Obiektów Nauki i Kultury, które znane jest jako projekt „KRONIK@”. Repozytorium jest zarządzane przez Bibliotekę Narodową, a dostęp do zasobów jest bezpłatny.

KRONIK@ to projekt, który pozwala skarby naszej kultury i nauki zobaczyć w formie cyfrowej. To trend ogólnoświatowy. To coś, co jest naszym obowiązkiem względem tych wszystkich, którzy na ten dorobek kulturalny pracowali. To nic dziwnego, że stacjonarne biblioteki są w 2023 roku znacznie rzadziej odwiedzane niż były jeszcze kiedyś. My idziemy z duchem czasu. Dbamy o to, by największe dzieła i największe dobra polskiej kultury i nauki były dostępne dla każdego

– mówił przed podpisaniem umowy minister cyfryzacji Janusz Cieszyński, kandydat PiS w wyborach do Sejmu.

Jak na razie Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego zdigitalizował około 1800 woluminów z ogromnego, liczącego kilkadziesiąt tysięcy woluminów, księgozbioru.

Dyrektor instytutu dr Jerzy Kiełbik, ma nadzieję, że cyfrowe zbiory zachęcą naukowców do podjęcia badań związanych z historią naszego regionu.

W końcu dzisiejsza rola bibliotek to nie tylko zachowywanie i konserwacja, ale przede wszystkim upowszechnianie

– powiedział w rozmowie z reporterem Radia Olsztyn.

Dzięki takim projektom i digitalizacji zbiorów potencjalni badacze mają bardzo łatwe punkty dostępów do materiałów źródłowych. Cieszy mnie jednak to, że naszymi użytkownikami nie są tylko badacze, ale też cała społeczność naszego regionu, bo nasze materiały jej dotyczą

– dodała dr Anna Bujko z Instytutu Północnego.

Pytana o najcenniejsze zdigitalizowane zbiory na początku wymieniła druki pochodzące z oficyny wydawniczej w Braniewie. – Te druki, które wyszły spod prasy braniewskich drukarzy od wieku XVI do końca XVIII wieku – podkreślała dr Bujko.

Oficyna drukarska pracowała głównie na potrzeby diecezji warmińskiej i świeżo powstałych placówek naukowo-wychowawczych. Pośród wydanych przez nią dzieł odnaleźć można wiele pozycji w języku polskim. Przy digitalizacji zbiorów Instytutu Północnego pracował także m.in. Tadeusz Baryła.

Wymienię np. pierwsze druki w języku polskim. To są druki nie tylko związane z Kopernikiem, ale także sięgające pierwszego tytułu, który się ukazywał w sposób ciągły w Prusach, w Królewcu. To „Poczta Królewiecka”. Największy zbiór jest oczywiście w Toruniu, ale i my chcemy włączyć się do tego powstającego zbioru cyfrowego. Wymienię też druki związane z początkami ruchu polskiego: „Pruski Przyjaciel Ludu”, „Mazur” i „Gazeta Olsztyńska”. To druki, które są świadectwem żywiołu polskiego i jego ambicji kulturowych

– powiedział Baryła.

Portal KRONIK@ – Krajowe Repozytorium Obiektów Nauki i Kultury – został udostępniony w 2022 r. Pełni dwojaką funkcję. Przede wszystkim każdy może oglądać zgromadzone w nim zasoby nauki i kultury polskiej. Obecnie dostępnych jest ponad 16 mln obiektów podzielonych na 72 kategorie, w tym.: książki, czasopisma, fotografie, grafiki i rysunki oraz zbiory muzealne.

Można je przeszukiwać za pomocą wysoko zaawansowanej multiwyszukiwarki. Umożliwia ona katalogowanie, szukanie powiązań z innymi obiektami oraz swobodne korzystanie zarówno w ramach prowadzonych badań naukowych, jak i działalności dydaktycznej czy popularyzatorskiej.

Posłuchaj wypowiedzi

Autor: M. Lewiński
Redakcja: A. Niebojewska