Nowa odsłona programu „Czyste Powietrze”. Większe wsparcie, nowe zasady

Po kilkumiesięcznej przerwie wznowiono nabór wniosków do programu „Czyste Powietrze”. W Porannych Pytaniach Radia Olsztyn Bartosz Nowicki, prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie poinformował, że zmiany mają przede wszystkim na celu zwiększenie bezpieczeństwa beneficjentów i ograniczenie ryzyka nadużyć. Audycję poprowadził Andrzej Piedziewicz. 

Program „Czyste Powietrze” to jeden z najpopularniejszych proekologicznych projektów rządowych ostatnich lat. Od momentu jego uruchomienia z dofinansowania skorzystało już prawie 15 tysięcy właścicieli domów w województwie warmińsko-mazurskim. W ubiegłym roku wprowadzono kilkumiesięczną przerwę w naborze wniosków, co jak wytłumaczył Bartosz Nowicki, było spowodowane chęcią zadbania o bezpieczeństwo beneficjentów.

Otrzymywaliśmy sygnały o nieprawidłowościach, m.in. od samych uczestników programu. Część wykonawców nie działała zgodnie z zasadami. Choć to była mniejszość, to każda taka sytuacja jest tragedią dla osoby, która padła ofiarą oszustwa

– przekazał prezes WFOŚiGW w Olsztynie.

W odpowiedzi na te sygnały zmodyfikowano zasady przyznawania środków. Zaliczki będą teraz wypłacane na specjalny rachunek bankowy beneficjenta, z którego będzie można opłacać jedynie koszty związane z realizacją projektu. Zmieniła się również wysokość zaliczki z 50 proc. na 35 proc. Maksymalna możliwa kwota dofinansowania wzrosła z 136 200 zł do 170 100 zł.

Wzrost maksymalnej kwoty to również odpowiedź na rosnące koszty usług budowlanych i materiałów. Program w nowej odsłonie cieszy się zainteresowaniem – mimo że w regionie nie złożono jeszcze żadnego wniosku, beneficjenci często dopytują o szczegóły.

Dzwonią, przychodzą, pytają. Zarówno do nas, jako operatora zastępczego, jak i do gmin, które również pełnią funkcję operatorów programu. Obecnie w województwie działa 79 punktów konsultacyjnych, a 21 gmin zgłosiło się już do programu jako operatorzy. Kolejne gminy rozważają udział – to głównie kwestia organizacyjna i kadrowa

– powiedział Nowicki.

Na realizację programu „Czyste Powietrze” w regionie zabezpieczono już 139 mln złotych ze środków Funduszu i programu FEnIKS. Kolejne środki będą pochodzić z Funduszu Modernizacyjnego. W skali kraju nowa pula wynosi 10 miliardów złotych.

To jednak niejedyny program realizowany przez WFOŚiGW. Już niebawem ruszy również regionalny program ochrony bioróżnorodności z budżetem 1,5 miliona złotych.

To nasz autorski program. Przeznaczymy dotacje do 50 tys. złotych na działania związane z czynną ochroną gatunków i przyrody, szczególnie na terenach prawnie chronionych – w rezerwatach, parkach krajobrazowych czy przy pomnikach przyrody

– przekazał prezes.

O środki będą mogły ubiegać się samorządy, ich jednostki organizacyjne (np. szkoły, biblioteki, parki krajobrazowe), NGO-sy, koła łowieckie i jednostki Lasów Państwowych.

Mazurski Park Narodowy jednak nie powstanie?

W rozmowie pojawił się również temat powołania Mazurskiego Parku Narodowego. Mimo wcześniejszych rozmów z samorządowcami z Krainy Wielkich Jezior Mazurskich projekt nie doczeka się realizacji. Władze województwa rozważają jednak alternatywne rozwiązanie – stworzenie parku narodowego na terenie Parku Krajobrazowego Puszczy Romińskiej. Sprawa nie jest jednak prosta – już teraz jeden z dwóch zainteresowanych samorządów wyraził sprzeciw.

Decyzja należy do samorządów. Od 2001 roku bez ich zgody park narodowy nie może zostać utworzony. Nie wystarczy już konsultacja – wymagana jest formalna akceptacja. Zawsze źle się dzieje, gdy jeszcze przed dialogiem formułuje się kategoryczne „tak” albo „nie”

– zaznaczał Nowicki.

W kontekście ochrony przyrody poruszono też temat tzw. subwencji ekologicznych, które mają zrekompensować gminom ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej na terenach cennych przyrodniczo. Wysokość wsparcia zależeć będzie od powierzchni terenów objętych ochroną oraz ich rodzaju. Przykładowo: parki narodowe mają mnożnik 2.0, rezerwaty przyrody – 1.0, a parki krajobrazowe – 0.3. Wypłaty środków mają ruszyć w 2026 roku jako część subwencji ogólnej.

Posłuchaj rozmowy 

Autor: A. Piedziewicz
Redakcja: P. Jaguszewski