Pogrzeb po 79 latach. W Unikowie pochowano proboszcza

Zamordowany w 1945 roku przez Sowietów ks. Franz Zagermann spoczął na cmentarzu parafialnym przy kościele św. Jana Chrzciciela w niewielkim Unikowie w gminie Bisztynek. Godny pochówek jego szczątków – po 79 latach od śmierci – był możliwy dzięki pracom archeologiczno-ekshumacyjnym przeprowadzonym przez Instytut Pamięci Narodowej.

Szczątki ks. Zagermanna odnaleźli w lipcu 2024 r. pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, którzy przeprowadzili poszukiwania terenowe na terenie prywatnej posesji oddalonej ok. 1,5 km od zabudowań parafialnych w Unikowie. Było to jedno z miejsc, gdzie mieszkańcy okolicznych miejscowości szukali schronienia przed zbliżającą się Armią Czerwoną.

Ksiądz proboszcz został ekshumowany. Wraz ze szczątkami zachowały się również resztki sutanny, ponieważ został zakopany w szatach liturgicznych. Szczątki zostały poddane oczywiście badaniom. Udało się potwierdzić, że był to ks. Franz Zagermann

– mówił dr Marek Jedynak, dyrektor oddziału IPN w Białymstoku.

Według ustaleń historyków ks. Zagermann znalazł się w pobliskim parafii gospodarstwie należącym do kościelnego 29 stycznia 1945 r., po odprawieniu ostatniej mszy świętej. Modlił się wspólnie z ukrywającymi się tam ludźmi, służył im posługą religijną i dawał świadectwo kapłańskiej postawy. 25 lutego nad ranem do gospodarstwa przyszli trzej radzieccy żołnierze.

Ks. Zagermann nie uciekł przed frontem. Został tutaj jako dobry pasterz. Żołnierze z nienawiści do wiary odebrali mu życie w bardzo okrutny sposób. Najpierw postrzelili, a potem brutalnie bili

– powiedział Radiu Olsztyn ks. Bartłomiej Koziej, proboszcz parafii św. Jodoka w Sątopach i św. Jana Chrzciciela w Unikowie.

Na pogrzeb księdza Franza Zagermanna przybyło wielu kapłanów z Niemiec, w tym ks. Teodor Suraj, który – jako dziecko – w latach 60 wyjechał z rodzicami z Biskupca Reszelskiego do Niemiec. – Należę do Związku Warmińskich Księży w Niemczech. To przez ten związek dowiedziałem się o dzisiejszej uroczystości – powiedział ks. Suraj.

Ks. Zagermann został włączony do jednego z dwóch warmińskich procesów beatyfikacyjnych o męczeństwo (ofiar komunizmu radzieckiego – 30 osób i nazizmu hitlerowskiego – 5 osób). Jest on na tzw. etapie rzymskim.

Ksiądz Zagermann wykazał się bardzo charakterystyczną postawą dla tamtych czasów. Zapłacił życiem za to, kim był. Nawet nie za to, co czynił, ale właśnie za to, kim był. Że był księdzem, że był świadkiem tej historii i tradycji warmińskiej. Za to, tacy jak ksiądz Franz Zagermann, płacili życiem

– dodał abp Józef Górzyński, metropolita warmiński.

Zakończony został natomiast proces beatyfikacyjny warmińskich sióstr katarzynek. Ich beatyfikacja nastąpi w przyszłym roku.

Posłuchaj relacji Marka Lewińskiego

Autor: M. Lewiński
Redakcja: K. Ośko