Obchody Roku gen. Bolesława Nieczui-Ostrowskiego

Władze Elbląga ogłosiły 2017 r. Rokiem generała brygady Bolesława Nieczui-Ostrowskiego. Ten legendarny dowódca 106. Dywizji Piechoty Armii Krajowej mieszkał po wojnie w okolicach Elbląga i jest honorowym obywatelem tego miasta.

O takim sposobie upamiętnienia gen. Nieczui-Ostrowskiego zdecydowali jednogłośnie elbląscy radni, w związku z przypadającą w przyszłym roku 110. rocznicą jego urodzin. Jak uzasadniał przewodniczący rady miejskiej Marek Pruszak, zachowanie pamięci o tym człowieku, jego działalności i wyjątkowym życiu jest obowiązkiem lokalnego samorządu wobec młodego pokolenia elblążan. W ramach obchodów zaplanowano cykl imprez edukacyjnych, organizowanych we współpracy ze szkołami, instytucjami naukowymi i lokalnymi mediami. Głównym wydarzeniem ma być uroczysta sesja rady miejskiej we wrześniu. Zostanie na nią zaproszona rodzina generała oraz przedstawiciele Krakowa i Wolbromia, czyli pozostałych miast, których jest on honorowym obywatelem.

Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski urodził się 29 września 1907 r. w Haliczu (woj. stanisławowskie), zmarł 13 lipca 2008 r. w Elblągu i tutaj – na cmentarzu Agrykola – znajduje się jego grób. W czasach szkolnych działał w harcerstwie, dochodząc do funkcji Komendanta Hufca ZHP. W 1931 r. ukończył Szkołę Podchorążych w Komorowie k. Ostrowi Mazowieckiej. Służbę wojskową rozpoczął w 5. Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu. Następnie został wykładowcą w szkole podchorążych i oficerów rezerwy w Zambrowie oraz w Różanach nad Narwią.

Po wybuchu II wojny światowej objął dowództwo kompanii 115. Pułku Piechoty 41. Rezerwowej Dywizji Piechoty (Grupy Operacyjnej „Wyszków”). Za zasługi w kampanii wrześniowej został odznaczony Krzyżem Walecznych. Po ucieczce z niemieckiej niewoli, już od października 1939 r. zaangażował się w konspirację. Początkowo działał we Lwowie, gdzie został komendantem miasta z ramienia Związku Walki Zbrojnej. Potem – tropiony przez NKWD – przeniósł się do Krakowa. Został szefem uzbrojenia w Komendzie Okręgu Krakowskiego ZWZ. Zorganizował tam konspiracyjną produkcję broni pod kryptonimem „Ubezpieczalnia”. Następnie kierował Inspektoratem Rejonowym AK obejmującym okolice Miechowa, Olkusza i Pińczowa. W 1944 r. mianowano go dowódcą 106. Dywizji Piechoty AK („Dom”). Awansował do stopnia podpułkownika ze starszeństwem, został odznaczony orderem Virtuti Militari.

Po rozwiązaniu AK wyjechał na tzw. ziemie odzyskane. Wraz z grupką swoich żołnierzy osiedlił się w Pogrodziu k. Elbląga. Zorganizował spółdzielnię gospodarczo-społeczną, która zrzeszała b. AK-owców i ich rodziny. W 1949 r. został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Po śledztwie w Krakowie skazano go dwukrotnie na śmierć. Po apelacjach zmieniono wyrok na dożywocie. W więzieniach w Krakowie, Sztumie i Wronkach spędził siedem lat. Na wolność wyszedł w 1957 r. po „odwilży” październikowej. AK-owska przeszłość utrudniała mu zdobycie pracy. Dzięki pomocy byłych żołnierzy AK został kierownikiem kolportażu w Zespole Prasy PAX w Gdańsku. Po przejściu na emeryturę zajął się opracowywaniem monografii Inspektoratu AK „Maria”. Po przemianach ustrojowych w 1989 r. został awansowany do stopnia pułkownika z wsteczną datą od 1945 r.

W 1991 r. prezydent Lech Wałęsa awansował go do stopnia generała brygady. W 2006 r. prezydent Lech Kaczyński odznaczył go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Za działalność społeczną na rzecz Kościoła, m.in. w ruchu szerzącym kult Miłosierdzia Bożego, został uhonorowany odznaczeniem papieskim „Pro Ecclesia et Pontifice”. Spuścizna po generale – dokumenty, archiwalne fotografie i osobiste pamiątki – znajdują się w Muzeum Armii Krajowej w Krakowie.

(PAP/as)

 

mbo/ jbr/