Upamiętnią rocznicę Nocy Pogromów, która rozpoczęła Zagładę Żydów

85 lat temu w całych hitlerowskich Niemczech, m.in. w Olsztynie, zapłonęły synagogi, niszczono żydowskie sklepy i mieszkania. Aresztowano kilkadziesiąt tysięcy osób. Noc Pogromów była preludium Zagłady Żydów.

W Domu Mendelsohna w Olsztynie odbędzie się wieczór poświęcony Nocy Pogromów, znanej w polskiej historiografii jako Noc Kryształowa.

Wielka historia dzieje się nie tylko na kartach książek historycznych. Noc Pogromów miała bardzo namacalny, fizyczny wymiar również w Olsztynie, Allenstein. To właśnie wtedy, w 1938 roku, podpalona została olsztyńska synagoga. Nigdy jej nie odbudowano

– mówiła Ewa Romanowska ze Stowarzyszenia Wspólnota Kulturowa „Borussia”.

O tych wydarzeniach opowie historyk Aleksander Suhak. Natomiast członkinie Borussiańskiego Dramatycznego Kółka przeczytają kilka wierszy poświęconych prześladowanym. Spotkanie w Olsztynie to kolejne wydarzenie Festiwalu Mendelshona, którego współorganizatorem jest m.in Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa „Borussia”. Początek o 17.

Fala antyżydowskiej przemocy w 1938 r. była poprzedzona dyskryminacją, pozbawianiem praw i prześladowaniami Żydów, które rozpoczęły się natychmiast po dojściu do władzy niemieckich nazistów w 1933 r. Działania podjęte przez NSDAP miały doprowadzić do masowej emigracji ludności żydowskiej z Niemiec, przy jednoczesnym pozostawieniu majątku w Rzeszy.

Pretekstem do tego przedsięwzięcia było postrzelenie przez Herszela Grynszpana sekretarza niemieckiej ambasady w Paryżu, Ernsta vom Ratha. Rodzice Grynszpana, mieszkający w Hanowerze, w wyniku prześladowań na tle ustaw norymberskich, wraz z 17 tysiącami Żydów zostali deportowani na wschodnią granicę Niemiec, do Polski. Ich syn w 1936 roku wyemigrował do Paryża. Tam też dowiedział się o losie swoich najbliższych. 7 listopada 1938 roku udał się do niemieckiej ambasady, prosząc o rozmowę z ambasadorem. Strzały, które padły w kierunku vom Ratha pozwoliły niemieckiej propagandzie rozpocząć działania, ukazujące spisek Żydów przeciwko Niemcom. Vom Rath zmarł w wyniku odniesionych obrażeń 9 listopada.

W nocy z 9 na 10 listopada bojówki SA i członkowie formacji SS przeprowadzili akcję pogromu żydowskiej ludności, połączonej ze spaleniem synagog i zniszczeniem żydowskiego majątku. W historiografii to wydarzenie określa się mianem „Nocy Kryształowej”, od odłamków szkła i kryształów ze zniszczonych witryn żydowskich sklepów i mieszkań.

Posłuchaj wypowiedzi

Autor: A. Minkiewicz-Zaremba
Redakcja: K. Ośko